Index colloquiorum
In colloquio de libris iam proposui circulum legentium incipere et epistulas morales Senecae ad Lucilium legere. Ergo propono ut die XVII Martii primum colloquium habeamus de epistula prima, quam legerimus et discutiemus. Si velis mecum legere, quaeso responde.
Epistula prima hic invenitur: https://latin.packhum.org/loc/1017/15/0
Salvete socii,
Et hoc ipsum argumentum est in melius translati animi, quod vitia sua, quae adhuc ignorabat, videt. Quibusdam aegris gratulatio fit, cum ipsi aegros se esse senserunt.
Mirum quantum sane inest veri huic, quamquam exempli gratia anglice loquentes aiunt quoque emendando cuivis primo necesse esse nosse quidnam emendari opus sit, saepe homines refugiunt et singillatim et civitates totae, quasi vulnus accepturi ipsa mali confessione qua adgnoscerent se haud semper sui compotes fuisse et nonnumquam errasse.
Verum ut dicam, non bene intellegi quidnam sibi voluisset hac:
Multos tibi dabo, qui non amico, sed amicitia caruerunt. Hoc non potest accidere, cum animos in societatem honesta cupiendi par voluntas trahit. Quidni non possit? Sciunt enim ipsos omnia habere communia, et quidem magis adversa.
Quae ad sapientiae communicationem dixit, difficile esset non consentire, est quasi natura hominum conferre cum aliis, quamquam saepissime hodie non semper adsunt praesto qui eadem colant ac nobis, sicut cultum linguarum antiquarum apud nos hoc in foro: praeter istud, nullis cum necessariis possum haec conferre.
Ista sententia ex epistula mihi maximi momenti visast:
plus ex moribus quam verbis
Hoc facile censeo sententiam videri posse unam ex iis quam invenire potes in vexillis universitatum aut societatum virtutem quandam affectantium. Conabor memoriae mandare.
Sat dixi, valete!
Salve auctor XLI,
Die Saturni iterum scribere non potui, ergo hodie respondeo.
Gaudeo te epistolam Senecae diligentissime legisse et multum tuis animadversionibus assentior. Credo partem, quam tibi obscuram fuit, ad priorem epistolam referri, in qua Seneca docet verbum βamicusβ saepe adhiberi pro simulacris amicitiae, non pro vera fraternitate et fide mutua.
Cur tamen repens mutatio in animo Senecae evenit, ut in hac sexta epistula se ad Lucilium aliter gereret? Fortasse casus quidam vel progressus animi privatus causam dedit, quem antea non agnoverat.
[β¦] longum iter est per praecepta, breve et efficax per exempla.
Quod ad experientiam attinet, plene cum Seneca assentior: praxis vitae non solum leges et doctrinas sed etiam praesumptiones nostras penitus repellit. Multo magis expedit vitam agere quam libros tantum perscrutari.
Vale!
Quamquam valde mihi placent colloquia quae in porticu publica habemus de philosophia, artibus, natura etc., Nonnullis diebus vix tempus invenio ut aliquid boni conferam his colloquiis.
Ergo propono hic de vita cotidiana loquamur: quid hodie agitis?
Ego incipiam: hoc mane in horto publico cucurri, ut corpus mentemque excitarem. Nunc caffeam bibo et exspecto sarcinam. Hac postmeridie unam ex epistulis Senecae legam, ut cras de ea disputare possim. Laborare hodie non debeo; diu non habui diem tam vacationem, itaque fruor quiete otioque.
Spero vos quoque diem bonum habiturum esse! Dicite, quaeso, quid hodie agitis. Valete!
Obsesso aestu, solis obruto radiis, orbato legendi vi, mihi adsit Boreae frigus!
Bene scriptum, perpoeticum, auctor II! Hic quoque, ut aiunt, mox iterum valde aestuabitur. Me praeparo...
Dicite mihi quid censeatis de bellis quae in Iudaea hodierna gerantur.
Timetisne enim ne ad alteras terras attingat bellum?
Rideo talia legens
Consummatust.
Non sum coquus perperitus, sed paucas simplices cenas novi, quae saepe et non sine parva felicitate paro. Cupio paucis his proximis temporibus cum vobis communicare. Si quis vellet alias cenas communicare aut consilia dare, libenter faciat!
Salve, auctor IX. Aquam in culina non habeo; sufficiet succus quoque, si carnem excolam?
Commentaria in nexis quos apposuisti cum legerim censeo recte te eosque coniecisse, non genus funginum describi sed videtur fortasse duo genera, unum plantarum, alterum ostrearium, uno nomine forte appellata ubi oportet ex ipsa sententia unum aut alium intellegere usum, sicut auctores commentariorum quae misisti, cum exempli gratia ostrearium in libro de oleribus coquendis plane alienum videtur. Plantam Graece appellari ecce apparet in [I] apud Aretaeum vertiginibus curandis.
Vale!
[I] https://artflsrv03.uchicago.edu/philologic4/Greek/navigate/42/1/4/?byte=61897
In alio colloquio opus fuit mihi verbo uti instrumento computatorio describendo et ut saepe fit cum opus sit novissimas res verbis designare quae Romanis omnino ignota fuere, vocabulorum inopia et difficultas bene figurandi manifestae apparuere.
Igitur, fortasse emolumento erit in unum conferre et disserere hanc rem.
Iam sursum 'computatorius' usus sum quod facile intellegi potest formam adiectivam esse anglice 'computer'. Sed exempli gratia, anglice "mouse" non idem vertendi facilitas. Usus sum "collimator" instar Italice(quamquam hodie frequentius mouse usitatum est) "puntatore".
Scribitote hac commenta ad hoc vocabulum si vultis aut praecipue ad alia quae nobis usui sunt hodie!
Latinista
Sufficit mea sententia, genere quamquam feminino non ambigendum cum ex lingua Graeca -ista trahitur et semper ad virum pertinentem. Fortassis Graecitatis ipsae pigeret nos? Non memini aptum suffixum Latinum quod eandem "vim" ut dicamus habeat ac Graecum -izo(Latine quoque -isso antiquius).
Semper mihimet dubia sunt cum oporteat bene ad exemplar classicum vocabulum femininum figurare ex masculino aut contra. Censeo(sin aliter, corrigar!) in auctoribus classicis fieri potest ut si opus fuerit feminam quandam verbo appellare quo utebatur vulgo ad agentem masculinum, sicut poeta aut nauta, eodem verbo eam quoque appellare fas quasi feminino genere, ergo exempli gratia bonam poetam aut peritam nautam, quamquam hoc videtur raro fieri.
Assentior, auctor V! Haesitabam paulum, sed tu dubium omne disiecisti. Vocabulum "Latinista" statim patet, atque sexus ex contextu fere semper intellegi potest. Quod si tamen alicui dubium erit, et si ad rem pertinet utrum vir sit an femina, addito verbo res planissima fiet.
Aestas cum fere adest, aves plurimas ac pulcherrimas in horto meo video. Cottidie portico consido et aves volantes cantantesque conspicere conor. Mihi hoc est amoenum et gratissimum. Applicatione Merlino installata, quo instrumento aves conspecti recenseri possunt, feci (vel configuravi?) ut nomina avium Latine scriberetur. Hoc modo Latine disco dum otio fruor.
Hodie prima luce unam horam illam singularem avem, quae 'Cardinalis cardinalis' vel simpliciter cardinalis appellatur plumisque rubicundis splendet, quaerere statui. Frustra tamen, nam hoc avis genus vix apud me commeat. Vae! Aliud autem genus frequens nomine Latino 'Turdus migratorius' conspexi (cuius nomen commune nescio) quod saepe pro pabulo ad mΔ commeat, pipiat, suavissime cantat vexatque meam per fenestram spectantem felem.
Delectatne vobis aves spectare?
Librum bonum de avium, quas Plinius Aristotelesque memorant, inveni. Fortasse vobis quoque iucundus est!
Nuntium XXVIII Iucundissimum librum! Gratias ago tibi
Nunc disputationem primam incipiamus!
Quid legis? Placetne tibi? Quid postea lecturus es?
Ego incipiam: librum De Arboribus a Columella scriptum lego, opus minus notum de re rustica.
Multum interesse videtur, quod multa quae etiam nunc multis ignota sunt, iam tum communia fuisse videntur.
Exempli gratia, methodum ad parvas plantas sine motu violento transferendas proponit, quod sollertiam ostendit.
Hac in re autem Graeci Romanos vincunt, quia nemo iucundius scripsit quam Aristophanes.
Perlegi equidem aliquas aristophani comoedias, latine interpretatas, quia potestate legendi lingua graeca deficior. Etiamsi modo interpretationem perlegi, maxime fructus sum.
Lectoribus, non sum christianus ipse sed libenter de historia ecclesiae lego. Historia reliogionis Christianae etiam incipit ante nativitatem Iesu et permanet usque ad diem hodiernam. Novus papa recens electus est a cardinalibus et noster episcopus Romae et patriarchia Occidentalis sibi nomen ββLeo XIVββ optavit.
Bene, nunc revertamus in temporibus antiquis. De vita Iesu multa scripta sunt, preaclara sunt Evangelia. Dicebatur scripta sunt a evangelistis: Matthaeus, qui Iudeais scripsit in lingua Hebraica; Marcus, comes Petri; Lucas, medicus, primus pictor iconum et comes Pauli; et postremus: Iohannes, quem Iesus amavit.
Paulo post magis scribam de ecclesia et fortasse breves narrationes in Latina simplici ex Evangeliis aut de ecclesiis differentibus: quod hae omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt (hahae).
Ut habeatis diem beatam!
Sodales, qualem vobis videtur optumum ordinem ad singulos libros legendos iis qui fere nihil tenent de religione ipsa? Alii a vetere alii a novo testamento incipere praecipiunt, alii quoque per ordinem alium ac usitatum, quid censetis?
Si scis, ut dicis, fere nihil de religione, fortasse optimum est alicubi compendium invenire et conspectum capere. Inde potes incipere a quod tibi maxime placet.
Praeterea, ego ipse censeo esse utile incipere ab uno evangeliis; non multum refert quo, sed Marcum concilio.
Facetias latine scribite!
Placet, auctor xxiv.
Ecce alia:
In nave illa celeberrima quae Titanic vocabatur magus quidam spectaculum magicum praebebat.
Magus florem tenebat manu dextra, quae autem evanuit carmine magico dicto.
Inter spectatores autem psittacus quidam magum ubi vidit "Flos latet in petaso! Flos latet in petaso!" magna voce clamavit.
Dein magus cuniculum posuit in arca. Et, postquam aliud carmen magicum cecinit, arca aperta cuniculum evanuisse monstravit.
Tunc psittacus autem "Cuniculus latet sub mensa! Cuniculus latet sub mensa!" exclamavit.
Sic enim totum spectaculum accidit: quodcumque magus evanere faciebat, ab improbo et loquaci psittaco inveniebatur.
Subito autem iceberg offenso navis mersa est. Casu in parva tabula et magus et psittacus vitam servaverunt.
Tunc psittacus mago: "Vicisti me, mage... Ubi abscondisti navem?"
Tabernam intrans psittacus quidam tabernarium rogat num pira vendat. Negante tabernario, exit psittacus.
Altero die psittacus redit rursusque "Habesne pira?" rogat. Cui tabernarius "Pira non habeo" dicit.
Tertio die psittacus eandem intrans tabernam "Habesne pira?" rogat, rursusque tabernarius "Pira non habeo" inquit.
Ita nonnullis dies psittacus "Habesne pira?", tabernarius contra "Pira non habeo".
At ille iam iratus sic avi "Audi me, stulte" inquit, "iam fere milies tibi dixi me pira non vendere, ergo si cras ausus es rursus idem rogare, te includam in amphora ut fame consumaris". Quo audito psittacus timens exit.
Die autem proximo denuo in tabernam venit psittacus, qui sic rogat: "Habesne amphoras?". Tabernarius: "Non habeo". Tunc avis "Itaque" inquit "habesne pira?"
Salvete omnes! Hic est locus novus, Porticus Publica, ad colloquendum Latine sine nomine usoris. Si quaestiones aut consilia habetis, respondete quaeso; libenter ex vobis audiam. Nolite timere, si sicut ego - fateor! - non perfecte scribas: errando enim discimus omnes.
Otium iam recipi! Numerum auxi ad duodecim, indicem colloquiorum addidi, et nonnulla colloquia ex tabulario servavi. Quid censes, auctor XVII?
Optime! Placet quoque index in summa tabula, concinnus quaestionibus facilius aperiendis
Mittite mihi, si vultis, carmina (id est, modos musicales) quibus vos delectemini.
Hodie, propter hoc colloquium, plura musicae Latinae exploravi, et inveni eundem auctorem musicae in nuntio IV etiam opus valde longum de Iustiniano Primo composuisse. Praeclarum est!
In Batavia ubi habito, hoc carmen multis discipulis universitatum notum est:
https://www.youtube.com/watch?v=aWuI393VMl4
Etiam in Vicipaedia de ea scribitur, carmen totum ibi invenire possunt:
Die Solis venturo oleam et citrum in testas maiores ponam, quo potentiores fiant. Citrus, qui maeniano vivit, proximo anno mihi unum fructum peperit, olea nihil - spero hac aetate magis pariant. Vobis plantae placeunt? Habetisne quoque maeniana vel hortos?
Plantas habeo quae "succulentae" vocantur, id est plantas spinarum plenas. Utinam imagines ostendere possem.
Scriptor I, nonne potes imagines alibi ponere, deinde hic locum indicare?